Kruisbessen

Kruisbessen komen in Nederland in het wild voor. In de vroege middeleeuwen werden kruisbessen al geteeld en verhandeld. De interesse in kruisbessen is vanaf het eind van de negentiende eeuw verminderd, maar de laatste decennia is er een tegenbeweging merkbaar, waarbij de kruisbessen weer opnieuw in de belangstelling komen. Terecht natuurlijk, omdat ze een heerlijke smaak hebben!

De kruisbes, familie van de aalbes, is onder veel namen bekend, die, afhankelijke van de streek, door lokale gebruiken zijn ontstaan. In Vlaanderen worden de kruidbessen bijvoorbeeld stekelbessen genoemd, wie ze wel eens geplukt heeft weet waarom. Ook namen als kroezel, kroeselbes, stekebes, klapbes, knoezel of knoeper komen voor.

Kweken van kruisbessen

Kruisbessen komen in Nederland hier en daar in de vrije natuur voor. Commerciële teelt is er wel, maar deze sector is bij ons niet meer zo groot. In moestuinen daarentegen, zie je regelmatig een kruisbessenstruik staan. De meeste soorten, die je in het tuincentrum aanschaft zijn geënt en circa 2 jarige planten. Uiteraard is het technisch mogelijk om de kruidbes op te kweken uit zaden, maar het is sterk aan te raden om een 2 jarige plant aan te schaffen en in je moestuin te planten.

Plant kruisbessen in het najaar of begin van de winter in de volle grond. Wie een hekel heeft aan een bessenstruik met stekels, er zijn ook stekelvrije varianten ontwikkeld. Als je een kruisbesseb struik hebt staan kun je door te stekken aan nieuwe struiken komen. Een kruisbessen struik kan iets meer dan een meter hoog worden. Er zijn stevige variëteiten ontwikkeld die je in hagen kunt zetten Maar er is ook een soort die een steun nodig heeft en dus in feite hangt. In de professionele teelt wordt vooral deze soort gebruikt.

Het oogsten van kruisbessen

Vanaf april komen er bloemen aan de struiken. Deze bloemen hebben een groenige, paarsige kleur. De kruisbessen zijn, afhankelijk van de geteelde variëteit, rijp vanaf eind juni tot begin augustus. Bij het plukken is het aan te raden om de kleine kruisbessen al te plukken als ze nog niet helemaal rijp zijn. Deze kruisbessen zijn voornamelijk geschikt om te koken en vervolgens te verwerken. Na het plukken van de kleine onrijpe kruisbessen zullen zich nieuwe, grotere, vruchten gaan ontwikkelen. Deze kruisbessen dien je volledig rijp te plukken en zijn zeer geschikt om direct te eten, bijvoorbeeld als dessert. Kijk bij het plukken goed uit, de stekelvarianten hebben flinke stekels aan de takken zitten. De kruisbessen kunnen na geplukt en gewassen te zijn heerlijk worden gegeten.

Ziekten en bedreigingen bij kruisbessen

De kruisbessen zijn erg gevoelig voor meeldauw. Gelukkig zijn de nieuwere geteelde kruisbessen hier minder gevoelig voor. Het aanschaffen van kruisbessen en planten van een kruisbessen struik hoeft daarom geen probleem meer te zijn.